Įskaitų kalbėjimo temos 2011

2011 METŲ LIETUVIŲ KALBOS (GIMTOSIOS) DALIES ŽODŽIU (VIEŠOJO KALBĖJIMO) PAGRINDINIO UGDYMO PASIEKIMŲ PATIKRINIMO TEMOS IR POTEMĖS

LITERATŪRA
1. Sudarykite knygų paaugliams penketuką ir pagrįskite savo pasirinkimą.
2. Rašytojas Romualdas Granauskas teigia: ,,Nei Da Vinčio kodas, nei Haris Poteris nėra didžioji literatūra. Tai, ką tą ar kitą dieną skaito, perka, graibsto ir garbsto milijonai, tėra prekė.“ Ką jūs laikote didžiąja literatūra ir kodėl?
3. Ar teisus filosofas Leonidas Donskis, sakydamas: ,,Reikia skaityti tik pačias geriausias knygas“? Savo nuomonę pagrįskite.
4. Ar reikalinga literatūros klasika mokyklinėje programoje? Argumentuokite.
5. Literatūros kūrinių veikėjai paprastai vaizduojami kaip prieštaringos asmenybės. Ar tai patrauklu skaitytojams? Argumentuokite.
6. Kokie literatūros klasikos personažai gali paskatinti jauną žmogų tobulinti savo būdą ir elgesį? Savo nuomonę pagrįskite aptardami 3–4 klasikos kūrinių personažus.
7. Rašytojas Rolandas Rastauskas sako: „Poetas yra paskutinis šansas pasakyti teisybę.“ Kokias vertybes teigia poezija? Argumentuokite pasirinktų autorių kūriniais.
8. Kuo patraukli memuarinė literatūra? Savo nuomonę pagrįskite 2–3 autorių kūriniais.
9. Kokius šiuolaikinių lietuvių autorių kūrinius būtina išversti į populiariausias pasaulio kalbas? Savo pasirinkimą argumentuokite 2–3 autorių kūriniais.
10. Lietuvoje jau tapo įprasta rinkti Metų knygą. Ar tai daro kokią nors įtaką literatūros kokybei ir skaitytojų skoniui? Argumentuokite 2–3 autorių kūriniais.

KALBA
1. 2011 m. paskelbti tarmių metais. Ką žinote apie tarmių tyrinėjimus ir jų svarbą kalbai?
2. Kalbininkė Rita Miliūnaitė viliasi, kad ,,vis dėlto jaučiamės nesmagiai, tarsi kažką išdavę, kasdien patirdami, kaip viešoji interneto kalba kenčia nuo beraštystės, kaip ji murzinama vulgarybėmis ir darkoma ne vien tik beveidžių interneto komentuotojų“. Remdamiesi 2–3 populiariais internetiniais dienraščiais, pateikite argumentuotą savo nuomonę apie internetinės žiniasklaidos kalbos kokybę.
3. Ar pritartumėte literatūrologės Solveigos Daugirdaitės minčiai: ,,Ateities kartų raštą taisys kompiuteris, todėl būtų svarbu mokyti ne rašomosios, o šnekamosios kalbos <…>, mokyti lietuvių kalbos parodant, kad kitomis kalbomis to paties ir taip pat pasakyti negali“. Savo nuomonę pagrįskite lietuvių ir užsienio kalbų mokymosi patirtimi.
4. Kaip suprantate kalbininko Arvydo Vidžiūno teiginį: ,,naujųjų laikų Lietuvos valstybė yra sukurta ant gimtosios lietuvių kalbos, ant jos gramatikos, ant istorijos pamatų ir sunešta ant knyg-nešių pečių“? Atsakydami remkitės lietuvių raštijos istorija.
5. ,,Jonas Jablonskis <…> iki šviesaus idealo iškėlė apie savo valstybę svajojančios tautos tikslą – turėti elitinę, prestižinę, sukultūrintą, kiekvienai civilizuotai valstybei privalomą kalbą – aukštąjį jos stilių, vadinamą bendrine kalba.“ (A. Vidžiūnas) Ar šis J. Jablonskio tikslas Lietuvoje jau pasiektas? Savo nuomonę pagrįskite remdamiesi viešumoje vartojamos kalbos ypatybėmis.
6. Poetas Laurynas Katkus mano, kad ,,po 50 ar 100 metų lietuvių kalba bus gerokai pasikeitusi. Literatūrinė kalba bus paprastesnė, aiškesnė, racionalesnė“. Remdamiesi skaitytais XVIII–XXI a. lietuvių literatūros tekstais atskleiskite, kaip kito literatūrinė kalba.
7. Ar pritartumėte minčiai, kad taũtos ir valstybės, puoselėjančios savo kalbą, klesti, o jų piliečiai pasitiki savimi? Savo nuomonę pagrįskite 2–3 valstybių kalbos politika.
8. Ar pritartumėte minčiai, kad lietuvių kalbai negresia rimtas pavojus, kol ją gina Valstybinės kalbos įstatymas ir saugo kalbininkai. Savo nuomonę pagrįskite.
9. Kalbininkas Giedrius Subačius teigia: „Laisvalaikiu gali daryti kaip nori: kalbėti dialektu, žargonu, akcentais. Įvairovė yra mūsų stiprumas.“ Paaiškinkite, kodėl kalbininkas skatina vartoti ne tik bendrinę kalbą.
10. Anot filosofo Arvydo Juozaičio, kalba susaisto žmogų su žmogumi, o gyvuosius – su mirusiaisiais ir ateinančiaisiais. Paaiškinkite, kaip suprantate tokią kalbos galią.

KULTŪRA
1. Į UNESCO kultūros paveldo sąrašą šiais metais įtrauktos lietuviškos sutartinės. Atskleiskite, ką žinote apie šių dainų unikalumą ir vertę.
2. Pristatykite 3 iškiliausius Lietuvos vaizduojamojo meno kūrėjus, sulaukusius pasaulinio pripažinimo.
3. Kultūrologas Darius Kuolys rašo: „Tautos gyvena pasakodamos savo istorijas, o pasakojimai kuria ir saugo tautas. Mat jie išsako ir perduoda bendruomenei svarbius vaizdinius, reikšmes, idėjas, vertybes.“ Kokių lietuvių tautai svarbių pasakojimų esate atpažinę vaizduojamojo meno kūriniuose?
4. Lietuvoje kasmet skiriamos Nacionalinės premijos kultūros ir meno kūrėjams. Atskleiskite Nacionalinės premijos svarbą ir naudą tautos ir valstybės pažangai.
5. Daugelis Lietuvos popmuzikantų atlieka neprofesionalių autorių sukurtas dainas. Kaip vertinate tokios muzikos indėlį į nacionalinę kultūrą? Argumentuokite remdamiesi konkrečiais pavyzdžiais.
6. Ar teisus poetas Donatas Petrošius sakydamas, kad ,,geriau 10 kartų žiūrėti gerą filmą negu 10 vidutiniškų“. Atsakymą pagrįskite 2–3 kino filmų pavyzdžiais.
7. Kultūros projektai tapo Lietuvos kasdienybe. Ką apie juos žinote ir kaip vertinate?
8. Šiuolaikinis teatras linkęs klasikos kūrinius interpretuoti naujai. Aptarkite 2–3 matytus klasikos pastatymus.
9. Muziejuose kaupiami praeities kultūros turtai. Kodėl jaunimui naudinga juos pažinti? Argumentuokite.
10. Tradiciniai amatai tampa gyva tautos kultūros dalimi. Kodėl svarbu neprarasti šio lietuvių kultūros klodo?

2011 METŲ GIMTOSIOS KALBOS (BALTARUSIŲ, LENKŲ, RUSŲ, VOKIEČIŲ) DALIES ŽODŽIU (VIEŠOJO KALBĖJIMO) PAGRINDINIO UGDYMO PASIEKIMŲ PATIKRINIMO TEMOS IR POTEMĖS
GIMTOJI KALBA (BALTARUSIŲ)

ЛІТАРАТУРА
1. Літаратура як від мастацтва.
2. Раскажыце пра свайго любімага пісьменніка.
3. Ці згодны вы з думкай, што літаратура робіць чалавека высакародным? Адказ
абгрунтуйце.
4. Якімі асаблівасцямі вызначаецца паэтычнае слова? Адказ праілюструйце прыкладам.
5. Беларускія пісьменнікі ў сучаснай Літве. Раскажыце пра аднаго з іх.
6. У літаратуры кожнага народа адлюстроўваецца яго гісторыя . Як Вы думаеце, чаму?
7. Раскажыце пра адзін з твораў беларускай мастацкай літаратуры (на выбар).
8. З дзейнасцю якіх беларускіх пісьменнікаў звязаны Ваш горад. Прывядзіце прыклад.
9. Раскажыце пра літаратурную творчасць вучняў Вашай школы.
10. Ахарактарызуйце асноўныя тэмы сучаснай беларускай літаратуры. Адказ
праілюструйце прыкладамі.
МОВА
1. Мова – гэта важнейшы элемент культуры. Як вы думаеце, чаму?
2. Прывядзіце вядомыя Вам звесткі з гісторыі развіцця беларускай мовы.
3. Назавіце і ахарактарызуйце асноўныя функцыі мовы ў жыцці чалавека і грамадства.
4. Растлумачце, як узаемазвязаны паміж сабой вусная і пісьмовая мовы.
5. Як Вы лічыце, чаму сёння важна ведаць не толькі родную мову, але і іншыя?
6. Раскажыце пра сучасныя сродкі камунікацыі і іх моўныя асаблівасці.
7. Раскажыце пра адну з беларускіх графічных сістэм: кірыліцу, лацініцу, арабскае
пісьмо.
8. Інтэрнэт і яго ўплыў на сучасныя моўныя нормы і працэсы.
9. Чаму мова – гэта грамадская з’ява? Адказ абгрунтуйце.
10. Каго з вядомых даследчыкаў мовы Вы ведаеце? Раскажыце пра аднаго з іх.
КУЛЬТУРА
1. Як вы разумееце значэнне слова “культура”?
2. Як Вы думаеце, чаму для народа вельмі важна зберагаць сваю родную культуру?
3. Якія помнікі старажытнай архітэктуры Беларусі Вы ведаеце? Раскажыце пра адзін х іх.
4. Раскажыце пра найбольш значную падзею з сучаснага культурнага жыцця Беларусі.
5. Раскажыце пра аднаго з сусветна вядомых культурных дзеячоў Беларусі.
6. З культурай і гісторыяй якіх народаў звязаны наш горад?
7. Назавіце мясціны нашага горада, звязаныя з беларускай культурай.
8. Як звязана культура з навукова-тэхнічным прагрэсам? Прывядзіце прыклад.
9. Імёны якіх вядомых дзеячоў культуры звязаныя з нашым горадам? Раскажыце пра
аднаго з іх.
10. Паразважайце над тэндэнцыямі сучаснага культурнага працэсу.
GIMTOJI KALBA (LENKŲ)

LITERATURA
1. Czesław Miłosz jako wybitny twórca polski, związany z Litwą.
2. Miejsca i pamiątki związane z życiem kulturalno-literackim w Twojej okolicy.
3. Obraz Wilna w literaturze i sztuce.
4. Chlubne karty historii narodu i państwa polskiego w literaturze i sztuce.
5. Podróże kształcą. Motyw podróży w literaturze różnych epok.
6. Książki pozwalają poznać świat i ludzi. Podaj argumenty potwierdzające tę tezę.
7. Wierszem o przyrodzie. Przedstaw najpiękniejsze obrazy przyrody w poezji polskiej.
8. Świat zwierzęcy w literaturze. Alegorie i symbole.
9. Utwory literackie a ich ekranizacje. Omów na wybranych przykładach.
10. Jak wyobrażasz sobie możliwości interpretacji scenicznej wybranego utworu
dramatycznego (np. „Balladyna“ J. Słowackiego, „Zemsta“ A. Fredry, „Moralność pani
Dulskiej“ G. Zapolskiej lub in.)? Omów charaktery i wygląd postaci, zaprojektuj
scenografię i inne szczegóły przedstawienia.
JĘZYK
1. Grzeczność nie jest sztuką łatwą ani małą (A. Mickiewicz). Polska etykieta językowa.
2. W trosce o kulturę języka. Najpotrzebniejsze słowniki języka polskiego i wydawnictwa
poprawnościowe.
3. Zapożyczenia słownikowe z różnych języków w polszczyźnie.
4. Frazeologia – jej źródła mitologiczne, biblijne, historyczne i ludowe.
5. Regionalna odmiana polszczyzny na Litwie i jej osobliwości.
6. Wielojęzyczność w historii różnych społeczeństw i we współczesnym świecie.
7. Język polski wśród innych języków słowiańskich.
8. Język, którego chciałbyś się nauczyć. Co wiesz o nim i o jego użytkownikach?
9. Sztuka pisania listów – dawniej i dziś. Omów listy, znane z historii literatury i porównaj je
z dzisiejszymi zwyczajami komunikowania się ludzi ze sobą.
10. Panuj słowom swoim i gestom swoim, jak wódz szykom w bitwie (L. Staff). Omów zasady
dyskusji, odwołując się do różnych przykładów z życia społecznego, politycznego itp.
KULTURA
1. Cmentarz Rossa w Wilnie jako zabytek kultury.
2. Ulicami Wilna. Przedstaw najcenniejsze zabytki architektury naszej stolicy.
3. Na skrzyżowaniu kultur. Tradycje i obyczaje na Wileńszczyźnie.
4. „Podróż“ po wybranym regionie Polski (np. Mazowsze, Małopolska, Kaszuby, Śląsk i in.)
– w poszukiwaniu charakterystycznych cech kultury regionalnej.
5. Kalendarz polski – święta i pamiętne dni dla narodu polskiego oraz zwyczaje z nimi
związane. Przedstaw wybraną kartkę z tego kalendarza.
6. Dzieła sztuki, które przynoszą narodowi polskiemu rozgłos i uznanie w świecie.
7. Sylwetki najznakomitszych twórców polskich w wybranej dziedzinie sztuki (do wyboru:
malarstwo, muzyka, kino itp.).
8. Teatr bawi, uczy i wychowuje. Opowiedz o swoich spotkaniach z teatrem.
9. Wielkie dzieła i wielcy twórcy kultury epoki renesansu (lub innej wybranej epoki).
10. Najstarsze uniwersytety w Europie – historia i współczesność.

GIMTOJI KALBA (RUSŲ)

ЛИТЕРАТУРА
1. Какое из произведений литературы (кино) на ваш взгляд, наиболее глубоко затронуло
проблему (проблемы) современного общества?
Представьте это произведение, аргументируйте свой выбор.
2. Библия – книга книг. Покажите, что без знания библейских сюжетов и истин нельзя
полностью осознать идею некоторых художественных произведений. Например,
повесть А.С.Пушкина «Станционный смотритель», главу «Бунт» из романа
Ф. М. Достоевского «Братья Карамазовы», рассказ А. Платонова «Юшка» или др.
3. Мое литературное открытие.
Представьте произведение, которое произвело на вас сильное впечатление / которое
вы бы рекомендовали своим сверстникам. Обоснуйте свой выбор.
4. Лирика или проза? Трагедия или комедия? Что вам ближе и почему?
Представьте избранный вами жанр / род литературы. Обоснуйте свои предпочтения.
5. Какова роль пейзажа в художественном произведении?
Покажите на примере одного-двух произведений по выбору.
6. Что могут нам поведать пословицы и поговорки о народе, их создавшем?
Почему нужно изучать устное народное творчество?
7. Какова функция интерьера в художественном произведении? Дом Лариных, кабинет
Онегина, каморка Герасима (или др.) Что они поведали читателю о своих хозяевах?
8. «Страдающие эгоисты» в русской литературе (Онегин, Печорин). Кто виноват в их
страданиях?
9. Как вы понимаете финал повести М. Булгакова «Собачье сердце»? Как он помогает
нам понять позицию автора?
10. Как раскрывается тема сострадания в русской литературе? Покажите на примере
«Шинели» Н. Гоголя, одного из произведений Ф. Достоевского или другого а
втора по выбору.
ЯЗЫК
1. Нормы литературного языка – оковы или ориентир для культурного человека?
Мотивируйте свое мнение.
2. О человеке можно судить по его речи так же, как и по кругу его общения. Раскройте
эту мысль на конкретных примерах.
3. Составители словарей. В чем смысл их деятельности? О ком бы вы хотели рассказать?
4. Речевая характеристика литературного героя. Почему важно знать этот литературный
прием?
5. «Говорящие» фамилии литературных героев. Что они могут поведать об их носителях?
6. Фразеологизмы и крылатые выражения. Как они расширяют возможности речи? Что
помогают узнать о жизни прошлых поколений?
7. Вильнюс – многонациональный город. Считаете ли вы, что истинный его гражданин
должен знать литовский, русский и польский языки? Мотивируйте свое мнение.
8. Знание языков «открывает двери». Раскройте эту мысль, опираясь на конкретные
примеры.
9. Какие изменения происходят в современном русском языке? Что они говорят нам о
жизни и ценностях современного человека?
10. Какова роль языка в жизни общества? Считаете ли вы, что каждый из нас вносит вклад
в развитие и состояние родного языка? Мотивируйте свое мнение.
КУЛЬТУРА
1. Я – зритель Русского драматического театра.
Представьте виденную (-ые) вами постановку (-ки), выразите свои зрительские
наблюдения.
2. Русская культура в Литве вчера и сегодня.
Кто её творцы? Есть ли у неё свои традиции, достижения? Близка ли она вам?
3. Русский характер.
Каким он предстает на экране, в средствах массовой информации? Какие мифы ходят
о русских? Есть ли в этих мифах доля правды?
4. Расскажите своим сверстникам о музее, в котором вы побывали (реально или
виртуально), или o том музее, в котором вы хотели бы побывать. Мотивируйте свой
выбор.
5. Мой любимый жанр кино (комедия, мелодрама, фэнтэзи или др.)
Представьте его и обоснуйте свои предпочтения.
6. Зачем человеку изучать культуру и историю страны, в которой он живет?
7. Путешествие – прекрасный способ познать культуру страны, в которой живешь или
которую посещаешь.
8. Мой любимый народный/православный праздник.
Представьте его и расскажите, что вам особенно нравится в этой традиции.
9. Музыка в моей жизни.
Расскажите, как и почему менялись ваши музыкальные пристрастия.
10. Культурный человек. Человек культуры.
Чем близки и чем отличаются эти два понятия? Каков, на ваш взгляд, культурный
«минимум» современного человека?
GIMTOJI KALBA (VOKIEČIŲ)

LITERATUR
1. Mein Lieblingsautor.
2. Mein Lieblingsbuch.
3. Poesie in meinem Leben.
4. Jugendliteratur.
5. Deutsche Autoren und Litauen.
6. Klaipėda in der Literatur.
7. Kleinlitauen in der Literatur.
8. Das literarische Vilnius.
9. Lesen im 21. Jahrhundert.
10. Bibliothek und Internet in meinem Leben.
SPRACHE
1. Jugend und ihre Sprache.
2. Die Sprache der Internet-Kommunikation. Sprachwandel oder Sprachverfall?
3. Deutsche Sprache – schwere Sprache!? Begründen Sie Ihre Meinung.
4. Fernsehen und Sprachkultur.
5. Anglizismen in der Sprache.
6. Warum sagt man, dass Deutsch die Sprache der Dichter und Denker ist?
7. Ist die Sprache ein Bild der Seele? Begründen Sie Ihre Meinung.
8. Die Rolle der Sprache in einer globalisierten Welt.
9. Sollten Mundarten und Dialekte erhalten bleiben? Begründen Sie Ihre Meinung.
10. Sprache und Kommunikation.
KULTUR
1. Kulturdenkmäler der Stadt Klaipėda und ihre Bedeutung.
2. Kulturdenkmäler der Hauptstadt Vilnius und ihre Bedeutung.
3. Kino in Litauen.
4. Musikleben in Litauen.
5. Litauische Jugend und Kultur.
6. Theater in Litauen.
7. Kunst in Litauen.
8. Festivals und Festspiele Litauens.
9. Litauische Folklore und Volkskunst.
10. Berühmte Persönlichkeiten der litauischen Kultur.

Kitų kalbų įskaitų temos pateiktos PDF faile: atsisiųsti čia.

Mokslo darbai
Pasiruoškime egzaminams
Populiariausi darbai